Kaspersky Lab: Tο τοπίο του κακόβουλου λογισμικού στο πρώτο τρίμηνο του 2016

Οι απειλές που αφορούν προγράμματα ransomware αναδείχθηκαν στο πιο σημαντικό ζήτημα του πρώτου τριμήνου του 2016, ξεπερνώντας – ως τάση – τις επιθέσεις τύπου APT (Advanced Persistent Threats). Σύμφωνα με έκθεση της Kaspersky Lab σχετικά με το τοπίο του κακόβουλου λογισμικού κατά το πρώτο τρίμηνο, οι ειδικοί της εταιρείας εντόπισαν 2.900 νέες τροποποιημένες εκδόσεις προγραμμάτων ransomware. Το συγκεκριμένο μέγεθος εμφανίζει αύξηση της τάξης του 14% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Η βάση δεδομένων της Kaspersky Lab περιλαμβάνει σήμερα περίπου 15.000 τροποποιημένες εκδόσεις προγραμμάτων ransomware κι ο αριθμός συνεχίζει να αυξάνεται.

Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2016, οι λύσεις ασφάλειας της Kaspersky Lab εμπόδισαν 372.602 επιθέσεις ransomware προς χρήστες, το 17% των οποίων είχε στόχο τον επιχειρηματικό τομέα. Ο αριθμός των χρηστών που δέχτηκαν επίθεση αυξήθηκε κατά 30% σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2015.

Ένα από τα πιο διαδεδομένα προγράμματα ransomware αυτή της περιόδου ήταν το Locky. Τα προϊόντα της Kaspersky Lab εντόπισαν προσπάθειες "μόλυνσης" με αυτό το Trojan σε 114 χώρες, το οποίο παραμένει ενεργό ακόμη και στις αρχές του Μαΐου του 2016. Ένα άλλο πρόγραμμα ransomware, με την ονομασία Petya, είχε ενδιαφέρον από τεχνική άποψη, λόγω της ικανότητάς του να κρυπτογραφεί δεδομένα αποθηκευμένα στον υπολογιστή, αλλά και να αντικαθιστά το Master Boot Record (MBR) του σκληρού δίσκου. Έτσι, απέτρεπε τους "μολυσμένους" υπολογιστές από το να εκκινήσουν το λειτουργικό σύστημα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της Kaspersky Lab, οι τρεις "κορυφαίες" οικογένειες ransomware για το πρώτο τρίμηνο ήταν: η Teslacrypt (58,4%), η CTB-Locker (23,5%) και ηCryptowall (3,4%). Και τα τρία είδη ransomware διαδίδονται κυρίως μέσω ανεπιθύμητης αλληλογραφίας με κακόβουλα συνημμένα αρχεία ή μέσω link που οδηγούν σε "μολυσμένες" ιστοσελίδες.

"Ένας από τους λόγους που τα προγράμματα ransomware έχουν γίνει τόσο δημοφιλή, είναι η απλότητα του "επιχειρηματικού μοντέλου" που χρησιμοποιείται από τους ψηφιακούς εγκληματίες. Μόλις το ransomware έρθει σε επαφή με το σύστημα των χρηστών, δεν υπάρχει σχεδόν καμία πιθανότητα απαλλαγής από αυτό, χωρίς απώλεια προσωπικών δεδομένων. Επίσης, η απαίτηση για πληρωμή λύτρων σε Bitcoins καθιστά την όλη διαδικασία ανώνυμη και σχεδόν μη ανιχνεύσιμη, στοιχείο ιδιαίτερα ελκυστικό για τους απατεώνες. Μια άλλη απειλητική τάση είναι το "επιχειρηματικό μοντέλο" Ransomware-as-a-Service (RaaS), όπου οι ψηφιακοί εγκληματίες καταβάλλουν ένα τέλος για τη διάδοση του κακόβουλου λογισμικού ή υπόσχονται ένα ποσοστό των λύτρων που καταβάλλονται από ένα "μολυσμένο" χρήστη", σχολίασε ο Aleks Gostev, Chief Security Expert της Παγκόσμιας Ομάδας Έρευνας και Ανάλυσης (GReAT).

Ένας ακόμη λόγος για την αύξηση των επιθέσεων ransomware είναι ότι οι χρήστες πιστεύουν ότι η απειλή είναι ανίκητη. Οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες δεν έχουν γνώση των τεχνολογικών αντιμέτρων που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην πρόληψη της "μόλυνσης" και του κλειδώματος των αρχείων ή των συστημάτων. Και φυσικά, η άγνοια γύρω από βασικούς κανόνες ψηφιακής ασφάλειας επιτρέπει στους εγκληματίες να κερδοσκοπούν.

Πέρα από τα παραπάνω στοιχεία σχετικά με τα προγράμματα ransomware, η Kaspersky Lab έχει υπολογίσει το συνολικό επίπεδο των ψηφιακών απειλών για το πρώτο τρίμηνο του 2016 σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Kaspersky Security Network, το τοπίο του κακόβουλου λογισμικού το πρώτο τρίμηνο του 2016 διαμορφώθηκε ως εξής:

• Το 21,2% των χρηστών του Διαδικτύου αντιμετώπισε web-based επιθέσεις τουλάχιστον μία φορά, μέγεθος χαμηλότερο κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2015.
• Το 44,5% των χρηστών λύσεων της Kaspersky Lab αντιμετώπισε μια κακόβουλη απειλή τουλάχιστον μία φορά, μέγεθος αυξημένο κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2015.
• Οι λύσεις της Kaspersky Lab προστάτευσαν 459.970 χρήστες από δόλιες προσπάθειες ψηφιακών εγκληματιών να αποκτήσουν πρόσβαση σε online τραπεζικές υπηρεσίες και να κλέψουν τα χρήματά τους.
• Το μερίδιο των adware προγραμμάτων στη συνολική κίνηση των mobile απειλών άγγιξε το 42,7%, μέγεθος που κατέστησε τα adware προγράμματα την κορυφαία mobile απειλή. Εντοπίστηκαν επίσης 4.146 νέα mobile Trojan προγράμματα, μέγεθος αυξημένο κατά 1,7 φορές σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Επίσης, ο αριθμός των SMS-Trojans συνεχίζει να αυξάνεται.
• Ο αριθμός των νέων mobile ransomware προγραμμάτων αυξήθηκε κατά 1,4 φορές – από 1.984 το τέταρτο τρίμηνο του 2015 σε 2.895 το πρώτο τρίμηνο του 2016.

Η πλήρης έκθεση για το τοπίο των ψηφιακών απειλών κατά το πρώτο τρίμηνο του 2016 είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο securelist.com.